شرکت بورس انرژی ایران با هدف ساماندهی، پذیرش، نظارت و تسهیل انجام معاملات حامل‏های انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر حامل‏های انرژی، فراهم آوردن دسترسی غیر تبعیض آمیز و منصفانه اعضاء به بسترهای معاملاتی، همكاری و هماهنگی با نهادهای مالی، شركت‌ها، سازمان‌ها و نهادهای متولی بازارهای انرژی از جمله وزارتخانه‎های نفت، نیرو و صنعت و معدن و تجارت و شرکت‎های ملی نفت ایران، ملی پالایش و پخش فرآورده‎های نفتی ایران، ملی صنایع پتروشیمی، توانیر، مدیریت شبکه برق ایران، مدیریت منابع آب ایران و سازمان حفاظت محیط زیست و همچنین انجام سایر وظایف محوله در اساسنامه شرکت، در 17/4/1391 با مجوز شورای عالی بورس و اوراق بهادار به عنوان چهارمین بورس رسمی کشور به صورت شرکت سهامی عام تاسیس شده و تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‏نماید.

بر اساس مجوز صادره توسط شورای عالی بورس در خصوص تأسیس بورس انرژی، ترکیب سهامداری این شرکت به میزان 60 درصد نهادهای مالی، 20 درصد فعالان صنعت برق و نفت و 20 درصد عموم مردم و با قید محدودیت 5/2 درصد برای هر متقاضی از طرف سازمان بورس و اوراق بهادار تعیین گردید. سرمایه اولیه شرکت 200 میلیارد ریال در نظر گرفته شد و شرکت در تاریخ 19 اسفند سال 91 به طور رسمی معاملات خود را با انجام معاملات برق، قطران و زغال‎سنگ آغاز نمود.

بورس انرژی ایران، به عنوان یک بورس کالایی، تشکلی خودانتظام است که امکان انجام معاملات حامل‏های انرژی (شامل نفت، گاز، برق و سایر حامل‎های انرژی) و اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای مذکور در آن وجود دارد. در بورس انرژی ایران نیز مشابه سایر بورس‏ها، تعداد زیادی خریدار و فروشنده حضور داشته که با انجام داد و ستد در فضایی رقابتی، دستیابی به قیمت‎های تعادلی حامل‏های انرژی را میسّر می‏سازند.

بورس انرژی ایران دارای سه بازار فیزیکی، مشتقه و فرعی می‏باشد. در بازار فیزیکی، کالاهای پذیرفته شده در بورس و در بازار مشتقه، اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای پذیرفته شده در بورس مورد معامله قرار می‏گیرند. کالاهای تک محموله‏ای و خارج از گونه نیز در بازار فرعی قابلیت معامله دارند. بازار فیزیکی خود شامل سه تابلوی برق، نفت و گاز و تابلوی سایر حامل‌های انرژی و بازار مشتقه شامل سه تابلوی قرارداد سلف موازی استاندارد، قرارداد آتی و قرارداد اختیار معامله می‏باشد. همچنین هر یک از تابلوها دارای دو رینگ داخلی و بین‏المللی هستند. در بازار فیزیکی معاملات در قالب قراردادهای نقدی، نسیه، سلف، کشف پریمیوم انجام می‎پذیرند و قراردادهای آتی، اختیار معامله و سلف موازی استاندارد و ... نیز قابلیت معامله در بازار مشتقه را دارا می‎باشند.

بر این اساس کلیه حامل‏های انرژی در صورت داشتن سابقه فعالیت قابل اتکاء عرضه‏کننده در بازار کالای مورد پذیرش، امکان کشف عادلانه قیمت با توجه به میزان عرضه کالا توسط متقاضی و عدم شمول محدودیت‏های قیمت‏گذاری قانونی و انحصار در عرضه یا تقاضا همچنین ارائه تعهدات مصرح در دستورالعمل پذیرش توسط متقاضی با تصویب هیات پذیرش یا کمیته عرضه بورس انرژی به عنوان کالای اصلی یا مشابه امکان معامله در بورس انرژی را دارند.

در بورس انرژی ایران معاملات در بازار فیزیکی بسته به تعداد عرضه‏کنندگان در یک نماد معاملاتی و شرایط عرضه به سه روش حراج حضوری، معاملات تمام الکترونیکی و عرضه یکجا انجام می‏پذیرد. معاملات در بازار مشتقه نیز به صورت تمام الکترونیکی انجام می‏پذیرد.

ارکان شرکت بورس انرژی ایران

1) مجامع عمومی

2) هیئت مدیره

3) مدیر عامل

4) بازرس/حسابرس

منابع بورس انرژی ایران

* سامانه معاملاتی تمام الکترونیکی ویژه معاملات بازار فیزیکی و مشتقه

* سامانه تمام الکترونیکی ثبت و سپرده گذاری و تسویه و پایاپای معاملات

* بیش از 40 شرکت کارگزاری دارای مجوز فعالیت در بورس انرژی که اغلب آن‎ها دارای رتبه الف و ب می‎باشند.

* پذیرش بیش از 100 کالا-عرضه‎کننده و قرارداد شامل کالاهای بیش از 20 پالایشگاه نفت و گاز، بیش از 20 نیروگاه تولید برق، بیش از 10 مجتمع پتروشیمی و چندین شرکت کک سازی و پالایش قطران

مزایای پذیرش و معامله در بورس انرژی ایران

معافیت مالیاتی: : بر اساس ماده 6 قانون توسعه ابزارهای نوین مالی، 10 درصد از مالیات بر در‎آمد حاصل از فروش کالاهایی که در بورس های کالایی پذیرفته شده و به فروش می‎رسد از بخشودگی مالیاتی برخوردارند.

معافیت از تشریفات مزایده و مناقصه: بر اساس ماده 17 قانون توسعه ابزار‎های مالیاتی جدید و بندهای قوانین بودجه سنواتی خرید و فروش کالاهای پذیرفته شده در بورس‎های کالایی که با رعایت مقررات حاکم بر این بورس ها مورد داد ستد قرار می‎گیرند توسط وزارتخانه‎ها و دستگاه‎های دولتی و عمومی و اجرایی نیاز به برگزاری مناقصه یا مزایده و تشریفات مربوط به آنها ندارد.

* امکان بازاریابی و عرضه محصولات در رینگ داخلی و بین‎الملل از طریق شبکه کارگزاران عضو و سامانه‎های معاملاتی بورس انرژی

* امکان تأمین کالاهای مورد نیاز از طریق ساز و کار شفاف و منصفانه بورس انرژی

* امکان تأمین مالی و پوشش ریسک عرضه‎کنندگان از طریق ابزارهای مالی موجود در بورس انرژی

* امکان پوشش ریسک و تأمین کالاهای مورد نیاز مصرف‎کنندگان برای دوره‎های زمانی مختلف

* کاهش هزینه‎های معاملاتی برای مشتریان در مقایسه با معامله در خارج از بورس (شامل هزینه‎های عقد قرارداد، بازاریابی و ...)

* کاهش ریسک‎های معاملاتی از جمله ریسک عدم ایفای تعهدات طرفین و ...

* وجود قراردادهای استاندارد و مشخص همچنین تضمین استاندارد بودن و کیفیت کالاهای مورد معامله در بورس

* برخورداری از چارچوب مقرراتی جامع در حوزه پذیرش، معاملات، ثبت و سپرده‎گذاری و تسویه پایاپای کالاها و اوراق بهادار مبتنی بر کالا

عرضه‎کنندگان عمده در بورس انرژی ایران

حوزه نفت، گاز، پتروشیمی و سایر حامل‎های انرژی

‎حوزه برق